9 SEPTEMBER 1981. - Koninklijk besluit betreffende de automatische weegwerktuigen, uitgevoerd als gewichtscontrolemachines en gewichtssorteermachines.
Art. 1-10, N
Artikel 1. Dit besluit heeft betrekking op de automatische weegwerktuigen, uitgevoerd als gewichtscontrolemachines en gewichtssorteermachines, die voorwerpen naar gelang van hun massa in twee of meer groepen onderverdelen. Hun kenmerken worden beschreven in het bij dit besluit gevoegd reglement, hierna "reglement" genoemd.
Dit besluit heeft geen betrekking op weegwerktuigen met automatische prijsberekening en etiketafdruk, noch op gewichtssorteermachines voor eieren.
Art.2. De automatische weegwerktuigen, uitgevoerd als gewichtscontrolemachines en gewichtssorteermachines, zijn onderworpen aan modelgoedkeuring, eerste ijk, herijk en technische controle.
Om de modelgoedkeuring te kunnen bekomen en de aanvaardingsmerken zowel bij de eerste ijk als bij de herijk en bij de technische controle te kunnen ontvangen, moeten de gewichtscontrolemachines en gewichtssorteermachines voldoen aan de voorschriften bepaald in het reglement.
De voorschriften van dit reglement inzake modelgoedkeuring en eerste ijk, zijn eveneens van toepassing voor de E.E.G.-modelgoedkeuring en de eerste E.E.G.-ijk. Er wordt evenwel geen E.E.G.-modelgoedkeuring afgeleverd en geen eerste E.E.G.-ijk uitgevoerd voor gewichtscontrolemachines en gewichtssorteermachines die voorzien zijn van elektronische inrichtingen.
Art.3. De herijk en de technische controle van de gewichtscontrolemachines en gewichtssorteermachines gebeuren overeenkomstig de voorschriften van het ministerieel besluit van 7 november 1978 betreffende de herijk en de technische controle der meetwerktuigen, evenals de bijzondere voorschriften bepaald in het reglement.
De herijk heeft plaats om de vier jaar.
Art.4. De verzegeling van de gewichtscontrolemachines en gewichtssorteermachines of van bepaalde samenstellende onderdelen ervan, die bij de modelgoedkeuring kan gevraagd worden door de Metrologische Dienst, is verplicht en moet uitgevoerd worden door de fabrikant van de gewichtscontrolemachines en gewichtssorteermachines, door zijn afgevaardigde, door de invoerder of door de hersteller, door middel van een merk dat vooraf door de Metrologische Dienst is goedgekeurd.
Indien de weegcel van een discontinu werkende machine een in eenheden van massa onderverdeelde aanwijsinrichting heeft, moet deze als een niet-automatisch weegwerktuig beschouwde weegcel verzegeld worden overeenkomstig het koninklijk besluit van 9 september 1975 betreffende de niet-automatische weegwerktuigen.
Art.5. De automatische weegwerktuigen, uitgevoerd als gewichtscontrolemachines en gewichtssorteermachines, moeten geïdentificeerd worden door alle opschriften, bepaald in het reglement. Indien deze identificatie een merk inhoudt, moet dit hetzelfde zijn als hetgene voorgeschreven door artikel 4 van dit besluit.
Art.6. Het reglement verplicht de aanvrager van de modelgoedkeuring, van de ijk of van de technische controle van een automatisch weegwerktuig, uitgevoerd als gewichtscontrolemachine of gewichtssorteermachine, de standaardproeflasten, de proeflasten, de bedieningsmiddelen, de benodigde controle -instrumenten en het vereiste deskundige personeel, ter beschikking te stellen van de Metrologische Dienst.
Art.7. Het bedrag van de modelgoedkeuringslonen en de ijklonen voor automatische weegwerktuigen, uitgevoerd als gewichtscontrolemachines en gewichtssorteermachines, wordt als volgt bepaald :
a) Modelgoedkeuringslonen.
_ Volledig toestel ............................ F 20 000
_ Varianten, complementen, wijzigingen aan een modelgoedkeuring of aan een toestel in dienst, verlenging van geldigheidsduur van een goedkeuring ..... F 3 000
b) Ijklonen.
_ Gewichtscontrolemachine of gewichtssorteermachine ..... F 6 000
_ Weigering van het ijkmerk.
Wanneer het ijkmerk wordt geweigerd, is het ijkloon verschuldigd alsof het merk toegekend werd. Het ijkloon is opnieuw verschuldigd wanneer de ijk van bedoeld weegwerktuig wordt herbegonnen.
_ Onmogelijk gemaakte ijking.
Wanneer een ijking, waarvan de datum voorzien werd in afspraak met de aanvrager of acht dagen op voorhand werd vastgelegd door een aangetekend schrijven, onmogelijk gemaakt wordt op het ogenblik van de ijking door toedoen van de aanvrager of van de houder, wordt een forfaitair loon geëist gelijk aan 40 pct. van het ijkloon dat verschuldigd zou zijn zo de ijking had plaats gehad.
c) Lonen voor technische controle.
De technische controles op verzoek van de houders zijn onderworpen aan het ijkloon voorzien sub b.
De technische controles uitgevoerd op initiatief van de Administratie zijn loonvrij.
Art.8. De automatische weegwerktuigen, uitgevoerd als gewichtscontrolemachines en gewichtssorteermachines, die reeds in gebruik zijn af besteld op 1 oktober 1981 dienen binnen de drie maanden door de eigenaar of de houders ervan te worden aangegeven bij de Metrologische Dienst.
Deze weegwerktuigen kunnen de modelgoedkeuring bekomen, eventueel met beperkte strekking.
Bijkomende schikkingen met betrekking tot de regularisatie van deze weegwerktuigen kunnen door ministeriële beslissing getroffen worden.
Art.9. Dit besluit treedt in werking op 1 oktober 1981.
Art.10. Onze Minister van Economische Zaken is belast met de uitvoering van dit besluit.
Art. N. Bijgevoegd reglement voor het koninklijk besluit van 9 september 1981 betreffende de automatische weegwerktuigen, uitgevoerd als gewichtscontrolemachines en gewichtssorteermachines.
HOOFDSTUK I N. _ Definities en terminologie
Art. 1N. Algemene definitiesGewichtscontrolemachines en gewichtssorteermachines zijn machines die voorwerpen naar gelang van hun massa in twee of meer groepen onderverdelen.
1.1. Gewichtscontrolemachines.
Machines die voorwerpen waarvan de massa varieert om een vooraf bepaalde waarde, nominale massa genoemd, onderverdelen.
De taak van een gewichtscontrolemachine is de voorwerpen in twee of meer groepen onder te verdelen, volgens de waarde van het verschil tussen hun massa en de nominale massa.
1.2. Gewichtssorteermachines.
Machines die voorwerpen met verschillende massa, waarvoor geen nominale massa is vastgesteld, onderverdelen.
De taak van een gewichtssorteermachine, hierna sorteermachine te noemen, is de voorwerpen in te delen in verschillende groepen, die ieder worden gekenmerkt door een gegeven massa-interval.
1.3. Dit reglement heeft geen betrekking op weegwerktuigen met automatische prijsberekening en etiketafdruk, noch op gewichtssorteermachines voor eieren.
Art. 2N. Terminologie.
2.1. Indeling volgens de controle- of sorteermethode.
2.1.1. Machines die de voorwerpen verdelen in groepen die de machine gescheiden verlaten.
2.1.2. Machines die de voorwerpen onderverdelen door ieder voorwerp een merkteken te geven waardoor de groep waartoe het voorwerp behoort, gekenmerkt wordt.
2.1.3. Machines die het aantal voorwerpen van elke groep tellen zonder deze voorwerpen van elkaar te scheiden.
2.1.4. Machines die voor elk voorwerp van een groep een visueel of auditief signaal geven zonder deze voorwerpen van elkaar te scheiden.
2.2. Indeling naar de werkwijze.
2.2.1. Continu werkende gewichtscontrole- of sorteermachines.
Machines met continue verplaatsing van de lasten.
De lasten worden in een continue beweging op de lastdrager gebracht en de informatie omtrent de massa wordt tijdens deze beweging verkregen.
2.2.2. Discontinu werkende gewichtscontrole- of sorteermachines.
Machines met discontinue verplaatsing van de lasten.
De lasten worden in een discontinue beweging op de lastdrager gebracht en de informatie omtrent de massa wordt verkregen terwijl de last stilstaat.
2.3. Onderdelen.
2.3.1. Meetsysteem.
2.3.1.1. Weegcel.
Inrichting die informatie geeft over de massa van de last die moet worden gecontroleerd of gesorteerd. Deze cel kan een niet-automatisch weegwerktuig of een deel van een niet-automatisch weegwerktuig zijn.
Zij omvat een lastdrager, een lastvereffeningsinrichting, en eventueel een aanwijsinrichting die bijvoorbeeld de waarde van de massa van de last of het verschil tussen die waarde en een referentiewaarde aangeeft in eenheden van massa.
2.3.1.2. Startinrichting.
Inrichting die de opdracht geeft de informatie over de massa in te winnen.
2.3.1.3. Verwerkingsinrichting.
Inrichting die de gegevens van de weegcel in een signaal omzet en dat signaal verwerkt tot een controle- of sorteeropdracht.
2.3.1.4. Aanwijsinrichting.
Inrichting die ten minste één van de volgende inlichtingen verschaft :
_ de massa van de gecontroleerde last;
_ het verschil tussen deze massa en een referentiewaarde;
_ de groep waartoe de gecontroleerde of gesorteerde last behoort.
2.3.2. Lastentransporteur.
Inrichting waarmee de lasten op de lastdrager worden gebracht en ervan worden afgevoerd.
Deze inrichting kan deel uitmaken van de weegcel.
2.3.3. Instelinrichting.
Inrichting met behulp waarvan de massagrenswaarden van de groepen kunnen worden ingesteld.
2.3.4. Soorteerinrichting.
Inrichting waarmee de lasten automatisch in verschillende groepen worden verdeeld. Deze inrichting behoeft geen onderdeel van de machine te zijn.
2.3.5. Terugkoppelinrichting.
Inrichting die de instelling van het toestel dat de lasten vóór de gewichtscontrolemachine samenstelt, automatisch corrigeert aan de hand van de controleresultaten.
2.3.6. Telwerk.
Inrichting die het aantal lasten dat de lastdrager is voorbijgegaan, aangeeft (lastentelwerk) of die het aantal lasten van elk van de groepen telt (groepentelwerk).
2.4. Standaardproeflast.
De standaardproeflast is de last waarmee de standaardgrensonscherpte (Us) onder de voorwaarden van 7.2.1. wordt bepaald.
Art. 2BISN.
2.5. Metrologische kenmerken.
2.5.1. Nominaal instelpunt.
In eenheden van massa uitgedrukte waarde die door de bediener met behulp van de instelinrichting tevoren wordt gekozen als grens tussen twee opeenvolgende groepen.
2.5.2. Werkelijk instelpunt.
In eenheden van massa uitgedrukte waarde waarbij voor dezelfde last, twee verschillende beslissingen met dezelfde waarschijnlijkheid kunnen worden genomen.
2.5.3. Instelbereik.
Gebied waarbinnen een nominaal instelpunt kan worden ingesteld voor een gegeven nominale massa van de lasten.
2.5.4. Instelinterval (breedte van een groep).In eenheden van massa uitgedrukt interval tussen opeenvolgende nominale instelpunten.
2.5.5. Instelfout.
Verschil tussen de waarde van het nominale en het werkelijke instelpunt.
2.5.6. Gewichtsklasse.
Groep van lasten die in een gegeven interval vallen. Bij instelpunten is het gehele lastengebied, van nul tot oneindig, in (n + 1) gewichtsklassen verdeeld.
2.5.7. Minimaal weegvermogen.
Waarde van de last waaronder de machine eventueel niet meer in staat is om de last op juiste wijze te identificeren of in te delen in de groep waartoe hij behoort.
2.5.8. Grensonscherpte.
In eenheden van massa uitgedrukte waarde van het interval waarin de beslissing van de machine onbepaald is.
2.5.8.1. Standaardgrensonscherpte.
(Us)Door de fabrikant opgegeven, in eenheden van massa uitgedrukte waarde van het interval waarin de machine twee verschillende beslissingen kan nemen voor een standaardproeflast en een gegeven werksnelheid.
2.5.8.2. Nominale grensonscherpte.
(Us)Door de fabrikant opgegeven, in eenheden van massa uitgedrukte waarde van het interval waarin de machine twee verschillende beslissingen kan nemen voor een gegeven produkt en een gegeven werksnelheid.
2.5.8.3. Werkelijke grensonscherpte.
(Us)Door de Metrologische Dienst vastgestelde, in eenheden van massa uitgedrukte waarde van het interval waarin de machine twee verschillende beslissingen kan nemen voor een standaardproeflast of een gegeven produkt en een gegeven werksnelheid.
De conventionele waarde is gelijk aan 6 (van _ 3 tot + 3); is de standaarddeviatie.
2.5.9. Gewichtscontrole- of sorteersnelheid (werksnelheid).
Aantal lasten die per eenheid van tijd op hun massa worden gecontroleerd of gesorteerd.
2.5.10. Lengte van de last.
Lengte van de last, gemeten in de verplaatsingsrichting.
2.5.11. Weegtijd.
Tijd die verloopt vanaf het ogenblik waarop de last zich volledig op de lastdrager bevindt tot het ogenblik waarop informatie omtrent de massa wordt verstrekt.
2.5.12. Responsietijd.
Tijd die verloopt tussen het ogenblik waarop de last zich volledig op de lastdrager bevindt en het ogenblik waarop het verschil tussen de op dat ogenblik bestaande en de uiteindelijke informatie van de weegcel, minder dan Us bedraagt.<Om technische redenen, wordt dit schema hier niet opgenomen. Zie Belgisch Staatsblad van 8-10-1981, b. 12627.>
HOOFDSTUK II N. _ Metrologische voorschriften.
Art. 3N. Algemeen.
3.1. Afleeseenheid van de weegcel.
Indien de weegcel een in eenheden van massa onderverdeelde aanwijsinrichting heeft, moeten de afleeseenheid en de ijkeenheid hiervan voldoen aan de voorschriften van het koninklijk besluit van 9 september 1975 betreffende de niet-automatische weegwerktuigen, gewijzigd door de koninklijke besluiten van 18 februari 1977 en 9 augustus 1978.
3.2. Maximale standaardgrensonscherpte.
De standaardgrensonscherpte (Us) mag niet meer bedragen dan :
1 g voor nominale massa's tot en met 100 g;
1 pct. voor nominale massa's boven 100 g.
3.3. Verband tussen de nominale grensonscherpte en de standaardgrensonscherpte.
De nominale grensonscherpte (Uu) mag niet kleiner zijn dan de standaardgrensonscherpte (Us).
Art. 4N. Maximaal toelaatbare fouten.
4.1. Maximaal toelaatbare fouten bij de modelgoedkeuring.
4.1.1. Weegcel.
Indien de weegcel van een discontinu werkende machine een in eenheden van massa onderverdeelde aanwijsinrichting heeft, wordt zij als een niet-automatisch weegwerktuig beschouwd en dient zij bij statische beproeving te voldoen aan de tot de maximaal toelaatbare fouten betrekking hebbende voorschriften van het koninklijk besluit van 9 september 1975 betreffende de niet-automatische weegwerktuigen, gewijzigd door de koninklijke besluiten van 18 februari 1977 en 9 augustus 1978.Bij continu werkende machines zijn statische proeven niet voorgeschreven.
4.1.2. Werkelijke grensonscherpte.
(Us)De werkelijke grensonscherpte(s) die bij proeven volgens hoofdstuk V wordt (worden) bepaald, mag (mogen) niet groter zijn dan 0,8 maal de standaardgrensonscherpte (Us).
4.1.3. Instelfout.
De instelfout mag niet groter zijn dan 0,5 maal de standaardgrensonscherpte (Us).
4.1.4. Variatie van het werkelijke instelpunt met de tijd.
De variatie van het werkelijke instelpunt mag niet groter zijn dan 0,5 maal de standaardgrensonscherpte (Us) tijdens een 8-urige werkingsperiode van de machine.
4.1.5. Variatie van het werkelijke instelpunt met de temperatuur.
De variatie van het werkelijke instelpunt mag niet groter zijn dan 0,5 maal de standaardgrensonscherpte (Us) per 5 °C.
4.1.6. Effect van excentrische belastingen.
Indien excentrische belastingen kunnen voorkomen mag het grootst mogelijke verschil tussen de waarden van de massa's die bij een belasting gelijk aan het minimale weegvermogen met de evenwichtsstand overeenkomen, niet groter zijn dan 0,5 maal de standaardgrensonscherpte (Us), ongeacht de plaats op de lastdrager waar deze massa's zijn opgesteld.
4.2. Maximaal toelaatbare fouten bij de eerste ijk.
4.2.1. Weegcel.
Indien de weegcel van een discontinu werkende machine een in eenheden van massa onverdeelde aanwijsinrichting heeft, wordt zij als een niet-automatisch weegwerktuig beschouwd en dient zij bij statische beproeving te voldoen aan de tot de maximaal toelaatbare fouten betrekking hebbende voorschriften van het koninklijk besluit van 9 september 1975 betreffende de niet-automatische weegwerktuigen, gewijzigd door de koninklijke besluiten van 18 februari 1977 en 9 augustus 1978.Bij continu werkende machines zijn statische proeven niet voorgeschreven.
4.2.2. Werkelijke grensonscherpte.(Ua)
De werkelijke grensonscherpte(s) die bij proeven volgens hoofdstuk V wordt (worden) bepaald, mag (mogen) niet groter zijn dan 0,8 maal de nominale grensonscherpte (Ua).
4.2.3. Instelfout.
De instelfout mag niet groter zijn dan 0,5 maal de nominale grensonscherpte (Ua).
4.2.4. Variatie van het werkelijke instelpunt met de tijd.
De variatie van het werkelijke instelpunt mag niet groter zijn dan 0,5 maal de nominale grensonscherpte (Ua) tijdens een 8-urige werkingsperiode van de machine.
4.2.5. Variatie van het werkelijke instelpunt met de temperatuur.
De variatie van het werkelijke instelpunt mag niet groter zijn dan 0,5 maal de nominale grensonscherpte (Ua) per 5 °C.
4.3. Maximaal toelaatbare fouten in bedrijf.
4.3.1. Weegcel.
Indien de weegcel van een discontinu werkende machine een in eenheden van massa onderverdeelde aanwijsinrichting heeft, wordt zij als een niet-automatisch weegwerktuig beschouwd en dient zij bij statische beproeving te voldoen aan de tot de maximaal toelaatbare fouten betrekking hebbende voorschriften van het koninklijk besluit van 9 september 1975 betreffende de niet-automatische weegwerktuigen, gewijzigd door de koninklijke besluiten van 18 februari 1977 en 9 augustus 1978.
Bij continu werkende machines zijn statische proeven niet voorgeschreven.
4.3.2. Werkelijke grensonscherpte.
(Ua)De grensonscherpte die bij proeven volgens hoofdstuk V wordt vastgesteld, mag niet groter zijn dan de nominale grensonscherpte (Un).
4.3.3. Instelfout.
De instelfout mag niet groter zijn dan 0,5 maal de nominale grensonscherpte (Ua).
Art. 5N. Toepassingsvoorwaarden van de maximaal toelaatbare fouten.
5.1. Normale gebruiksomstandigheden.
5.1.1. Massa van de lasten.
De massa van de lasten moet tussen het maximale en het minimale weegvermogen van de machine liggen.
5.1.2. Weegtijd.
De weegtijd moet ten minste gelijk zijn aan de responsietijd en ten hoogste gelijk aan de tijd gedurende welke de last zich volledig op de lastdrager bevindt.
De Metrologische Dienst kan echter vrijstelling van deze eis verlenen indien de wijze van constructie en/of werking van de machine zulks mogelijk maakt.
Bij alle snelheden die lager zijn dan of gelijk zijn aan de maximale werksnelheid moeten de instelfout en de grensonscherpte lager blijven dan of gelijk blijven aan de in punt 4 vastgestelde waarden.
5.2. Beïnvloedingsfactoren.
5.2.1. Temperatuur.
De machines moeten voldoen aan de voorwaarden van punt 4 bij elke praktisch constante temperatuur binnen een gebied van ten minste 25 °C.
Indien de machine bestemd is om te worden gebruikt in een omgeving met temperatuurbeheersing, mag het temperatuurgebied verkleind worden tot 10 °C.
De temperatuur wordt geacht praktisch constant te zijn indien aan de volgende twee voorwaarden wordt voldaan :
_ het verschil tussen de uiterste temperaturen tijdens een proef is niet groter dan 5 °C;
_ de variatie van de temperatuur is niet groter dan 1 °C per 5 minuten.
5.2.2. Elektrische voeding.
Het werkelijke instelpunt en de werkelijke grensonscherpte (Ua) moeten voldoen aan de voorwaarden van punt 4 bij de volgende variaties van de elektrische voeding :
_ 15 pct. tot + 10 pct. van de nominale spanning en
_ 2 pct. tot + 2 pct. van de nominale frequentie.
5.2.3. Andere beïnvloedingsfactoren.
De machines moeten voldoen aan de voorwaarden van punt 4 indien zij ten gevolge van de omstandigheden van hun installatie en hun beoogd gebruik door andere factoren dan de in de punten 5.2.1. en 5.2.2. genoemde worden beïnvloed.
HOOFDSTUK III N. _ Technische voorschriften.
Art. 6N. Algemeen.
6.1. Geschiktheid.
De machines moeten zodanig zijn ontworpen dat zij beantwoorden aan hun gebruiksdoel en moeten zorgvuldig en stevig zijn geconstrueerd.
6.2. Toevallige ontregeling.
De machines moeten zo zijn geconstrueerd dat ontregelingen die hun werking kunnen verstoren in het algemeen niet kunnen voorkomen zonder dat het effect van de ontregeling gemakkelijk kan worden vastgesteld.
6.3. Schommelingsdemper.
Schommelingsdempers waarvan de eigenschappen zodanig door temperatuursveranderingen worden beïnvloed dat de prestaties van de machine onvoldoende worden en de nauwkeurigheid van de machine buiten de voorgeschreven toleranties valt, moeten van een automatische compensatieinrichting worden voorzien.
Er moet door middel van een signaal worden aangegeven wanneer de inrichting zich op de juiste temperatuur bevindt.
De schommelingsdemper mag niet gemakkelijk bereikbaar zijn voor onbevoegden.
6.4. Transporteur.
Indien de transporteur banden of kettingen omvat met behulp waarvan de lasten op de lastdrager worden gebracht en indien de banden of kettingen voorzien zijn van spanningsregelinrichtingen, mogen deze inrichtingen niet gemakkelijk bereikbaar zijn indien aanpassing van de spanning de van de weegcel afkomstige informatie over de massa kan beïnvloeden.
6.5. Waterpasstelling.
6.5.1. De stand van de machines moet waterpas zijn.
6.5.2. Indien de machines verplaatsbaar zijn, moeten zij van een inrichting voor waterpasstelling en van een waterpas zijn voorzien, of voldoen aan de voorwaarden van punt 4 bij scheefstelling tot 5 pct. in dwars- of lengterichting.
6.5.3. Indien een waterpas is aangebracht om aan punt 6.5.2. te voldoen, moet dit zo gevoelig zijn dat het beweegbare aanwijzende deel van het waterpas zich over ten minste 2 mm verplaatst bij een scheefstelling van het weegwerktuig van 0,5 pct.
6.6. Lastvereffenings- en instelinrichting.
Het moet mogelijk zijn de bedieningsorganen zowel van de lastvereffeningsinrichting als van de instelinrichting, afhankelijk van de werkwijze van de machine al of niet in belaste toestand, in te stellen met een nauwkeurigheid van ten minste een kwart van de nominale grensonscherpte.
6.7. Losse gewichten.
Losse gewichten moeten hetzij gewichten voor gewone weging of nauwkeurige gewichten zijn die voldoen aan de voorschriften van het koninklijk besluit van 9 september 1975 betreffende de gewichten van 1 milligram tot 50 kilogram, gewijzigd door het koninklijk besluit van 9 augustus 1978, hetzij speciaal voor de machine ontworpen massastukken zijn die zich door hun vorm van eerstgenoemde losse gewichten onderscheiden en die als een onderdeel van de machine zijn gekenmerkt.
Art. 6BISN. 6.8. Opschriften.
6.8.1. Verplichte opschriften.
Op de machines moeten de volgende opschriften voorkomen :
_ identificatie van de fabrikant;
_ identificatie van de importeur, indien van toepassing;
_ fabrieksnummer en typeaanduiding van de machine;
_ modelgoedkeuringsteken;
_ maximaal weegvermogen, in de vorm :Max ................
_ Minimaal weegvermogen, in de vorm :Min ................
_ nominale grensonderscherpte, in de vorm :Ua ................
_ werksnelheid, in de vorm :........ (aantal lasten)/min
_ responsietijd, in de vorm :t ................
_ ijkeenheid van de weegcel, volgens de voorschriften voor niet-automatische weegwerktuigen;
_ temperatuurgrenzen :...... °C/............ °C
_ spanning van de elektrische voeding, in de vorm :................ V
_ frequentie van de elektrische voeding, in de vorm :................ Hz
_ identificatieteken op delen van de machine die niet rechtstreeks met de eigenlijke machine zijn verbonden.
6.8.2. Aanvullende opschriften.
Afhankelijk van het gebruik van de machine kunnen bij de modelgoedkeuring door de Metrologische Dienst één of meer aanvullende opschriften worden geëist.
6.8.3. Uitvoering van de opschriften.
De opschriften moeten onuitwisbaar en van zodanige grootte, vorm en duidelijkheid zijn dat onder normale gebruiksomstandigheden van de machine gemakkelijk kunnen worden gelezen.
Zij moeten op een duidelijk zichtbare plaats zijn samengebracht, hetzij op een gegevensplaat die dichtbij de aanwijsinrichting is bevestigd, hetzij op de aanwijsinrichting zelf.
De opschriftendrager moet kunnen worden verzegeld, tenzij hij zo is uitgevoerd dat hij bij verwijdering wordt beschadigd.
6.9. Ijkmerken.
6.9.1. Plaats.
Op de opschriftenplaat op de machine, zo mogelijk in de nabijheid van de opschriftenplaat, moet een plaats zijn voorbehouden voor het aanbrengen van ijkmerken.
Deze plaats moet :
_ goed zichtbaar zijn voor een ieder die de aanwezigheid van de ijkmerken wil controleren;
_ het gemakkelijk aanbrengen van de ijkmerken mogelijk maken en wel zodanig dat daardoor de metrologische eigenschappen van de machine niet worden gewijzigd;
_ zoveel mogelijk worden gekozen buiten die delen van de machine die te snel vervuilen;
_ zich op een deel bevinden dat vast met de machine is verbonden.
De plaats voor de ijkmerken kan in het certificaat van modelgoedkeuring vastgelegd worden.
6.9.2. Stempelmogelijkheid.
6.9.2.1. Algemene bepalingen.
De ijkmerken moeten zijn aangebracht op een stempelplaquette die aan de opschriftenplaat of aan de machine is bevestigd.
6.9.2.2. Stempelplaquette.
6.9.2.2.1. Uitvoering.
De stempelplaquette moet overeenkomen met een der beide modellen volgens bijgaande tekening of met een model dat door de Metrologische Dienst gelijkwaardig wordt geacht.
Zij moet bestaan uit een frame van een voldoende vervormbaar, gegoten of geperst roestvrij metaal, waarin een rechthoekige strip van lood of van een ander materiaal met erkende soortgelijke eigenschappen is geperst.
Wanneer het frame wordt gepolijst of bekleed met een sierlaag van metaal, moet deze bewerking plaatsvinden vóór de strip wordt ingeperst.
De afgewerkte stempelplaquette moet in gebogen vorm kunnen worden geperst, ten einde zich aan te passen aan de kromming ter plaatse van aanbrenging.
De op de tekening aangegeven afmetingen dienen te worden aangehouden.
6.9.2.2.2. Bevestiging.
De plaquette moet op de opschriftenplaat of op de machine zijn bevestigd met behulp van twee schroeven van het op de tekening aangegeven model. In de bevestigingsgaten moet schroefdraad zijn getapt tot een effectieve diepte van ten minste 4 mm; er mag geen gebruik worden gemaakt van moeren. Na het aandraaien van de beide bevestigingsschroeven moeten deze worden verzegeld met behulp van loden plaatjes waarin het ijkmerk wordt aangebracht. <Om technische redenen, wordt het schema hier niet opgenomen. Zie Belgisch Staatsblad van 8-10-1981, b. 12633.>
HOOFDSTUK IV N. _ Metrologische controleDe modelgoedkeuring, de eerste ijk, de herijk en de technische controle van automatische weegwerktuigen, uitgevoerd als gewichtscontrolemachines en gewichtssorteermachines, worden verricht overeenkomstig de voorschriften van het koninklijk besluit van 20 december 1972 houdende gedeeltelijke inwerkingtreding van de wet van 16 juni 1970 betreffende de meeteenheden, meetstandaarden en meetwerktuigen en tot vaststelling van de toepassingsmodaliteiten van hoofdstuk II van deze wet, over de meetwerktuigen.
De herijk en de technische controle worden bovendien uitgevoerd overeenkomstig de voorschriften van het ministerieel besluit van 7 november 1978 betreffende de herijk en de technische controle van de meetwerktuigen.
Enkele van deze voorschriften worden in dit hoofdstuk nader aangegeven.
Art. 7N. Modelgoedkeuring.
7.1. Aanvraag om modelgoedkeuring.
Bij de aanvraag om modelgoedkeuring moeten een machine van het bedoelde model en de volgende gegevens en documenten worden gevoegd :
7.1.1. Metrologische kenmerken :
_ bijzondere kenmerken van de weegcel, met inbegrip van deze vermeld op de opschriftenplaat en van de standaardgrensonscherpte (Us);
_ maximale werksnelheid, afhankelijk van de snelheid van de lastentransporteur en de lengte van de last;
_ elektrische kenmerken van de bestanddelen van het meetsysteem.
7.1.2. Beschrijvende documenten :
_ tekeningen van de algemene opbouw;
_ foto's en zo nodig tekeningen of maquettes van in metrologisch opzicht belangrijke onderdelen;
_ principeschema's om de werking te illustreren en een technische beschrijving van de machine.
7.2. Onderzoek tot modelgoedkeuring.
7.2.1. Modelgoedkeuringsproeven.
De machines moeten voor standaardproeflasten binnen hun werkingsgebied, dat wil zeggen tussen het minimale en het maximale weegvermogen en de minimale en de maximale werksnelheid, voldoen aan de metrologische voorschriften van de punten 3, 4.1 en 5 met betrekking tot de standaardgrensonscherpte (Us).
Machines die verschillende nominale instelpunten hebben, moeten voor ten minste twee nominale instelpunten worden beproeft.
Standaardproeflast.
Wanneer er proeven worden uitgevoerd met het oog op de modelgoedkeuring, moet een standaardproeflast worden gebruikt.
Voor deze proeflast moet met de volgende voorwaarden rekening worden gehouden :
_ massa "m" = Max, Min en 1/2 (Max + Min),
_ lengte "L" (cm) = 3vm (gram) + 20 pct., met een minimum van 3 cm,
_ hoogte "h" = L/2,
_ constante massa,
_ vast materiaal,
_ niet-hygroscopisch materiaal,
_ niet-elektrostatisch materiaal,
_ contact van metaal met metaal moet worden vermeden.
7.2.1.1. Statische proeven.
Deze proeven worden in voorkomend geval alleen uitgevoerd op discontinu werkende machines.
7.2.1.1.1. Proeven met excentrische belastingen.
Wanneer excentrische belastingen op de lastdrager kunnen voorkomen dient er een proef te worden uitgevoerd met een belasting die gelijk is aan het minimale weegvermogen en die achtereenvolgens op verschillende plaatsen op de lastdrager wordt aangebracht. De maximaal toelaatbare fouten worden gepreciseerd in punt 4.1.6.
7.2.1.1.2. Speciale proeven voor machines met een weegcel die uit een volledig niet-automatisch weegwerktuig bestaat.
Op deze weegcel moeten de gevoeligheids-, beweeglijkheids- en nauwkeurigheidsproeven worden uitgevoerd die beschreven zijn in de voorschriften van het koninklijk besluit van 9 september 1975 betreffende de niet automatische weegwerktuigen, gewijzigd door de koninklijke besluiten van 18 februari 1977 en 9 augustus 1978.
De maximaal toelaatbare fouten zijn dezelfde als voor niet-automatische weegwerktuigen, afhankelijk van hun ijkeenheid en hun nauwkeurigheidsklasse.
7.2.1.2. Meting van de responsietijd.
De responsietijd wordt gemeten onder stabiele proefomstandigheden, zonder beïnvloeding door ongewenste factoren. De gevonden waarden mogen niet groter zijn dan de in de opschriften vermelde waarden.
De gegevens genoemd in punt 7.1.1. betreffende de maximale werksnelheid, afhankelijk van de snelheid van de lastentransporteur en de lengte van de last, moeten in overeenstemming zijn met de waarden die voor de responsietijd worden gevonden.7.2.1.3. Proeven onder normale gebruiksomstandigheden.
7.2.1.3.1. Grensonscherpte en instelfout.
De proeven worden uitgevoerd volgens de in punt 11.3 van hoofdstuk V beschreven methode C.
7.2.1.3.2. Variatie van het werkelijke instelpunt met de tijd.
Deze proeven worden uitgevoerd met standaardproeflasten, zonder de instellingen van de machines te wijzigen en zonder de beïnvloedingsfactoren te veranderen; zij moeten verscheidene malen worden herhaald tijdens een 8-urige werkingsperiode van de machines. Om de uitkomsten te verkrijgen mogen tijdens de proeven elektrische meetmethoden worden gebruikt.
7.2.1.3.3. Variatie van het werkelijke instelpunt met de temperatuur.
Deze proeven worden uitgevoerd met standaardproeflasten zonder wijziging van de machine-instellingen en van andere beïnvloedingsfactoren dan de temperatuur; zij moeten verscheidene malen worden herhaald, met temperatuurvariaties binnen de door de fabrikant opgegeven temperatuurgrenzen. Om de uitkomsten te verkrijgen mogen tijdens de proeven elektrische meetmethoden worden gebruikt.
7.2.2. Onderzoek naar de overeenstemming met de technische voorschriften.
Bij dit onderzoek moet worden nagegaan of de machines voldoen aan de in hoofdstuk III vermelde technische voorschriften.
7.2.3. Hulpverlening bij de proeven.
De hulp die de Metrologische Dienst van de aanvrager kan verlangen, bestaat uit de standaardproeflasten en andere proeflasten, de bedieningsmiddelen, het vereiste deskundige personeel en de benodigde controle-instrumenten.
7.2.4. Plaats van uitvoering van de proeven.
Machines waarvoor de modelgoedkeuring is aangevraagd kunnen worden beproefd :
_ in de lokalen van de Metrologische Dienst;
_ op elke andere plaats die in overleg tussen de Metrologische Dienst en de aanvrager geschikt wordt geacht.
Art. 8N. Eerste ijk.
8.1. Proeven voor de eerste ijk.
De machines moeten voor het (de) gegeven produkt(en) binnen hun werkingsgebied, dat wil zeggen tussen het minimale en het maximale weegvermogen en de minimale en de maximale werksnelheid, voldoen aan de in de punten 3, 4.2, 5 en 6 bedoelde eisen met betrekking tot de nominale grensonscherpte (Un).
De eerste ijk moet door de Metrologische Dienst in één of twee fasen worden uitgevoerd.
8.1.1. Proeven in de eerste fase.
Er moeten statische proeven worden uitgevoerd volgens punt 7.2.1.1.
8.1.2. Proeven in de tweede fase.
De grensonscherpte en instelfout moeten worden gecontroleerd volgens één van de in hoofdstuk V beschreven methoden en met de produkten waarvoor de machine bestemd is. De controle wordt in elk geval ten minste bij het minimale weegvermogen uitgevoerd.
In geval van geschil dient methode C als referentiemethode.
8.2. Hulpverlening bij de proeven.
De hulp die de Metrologische Dienst van de aanvrager kan verlangen bestaat uit de proeflasten, de bedieningsmiddelen, het vereiste deskundige personeel en de benodigde controleinstrumenten.
8.3. Plaats van de eerste ijk.
De eerste fase mag worden uitgevoerd in de werkplaats van de fabrikant of op elke andere plaats, die in overleg met de Metrologische Dienst geschikt wordt geacht; de tweede fase moet op de plaats van opstelling worden uitgevoerd.
Wanneer de eerste ijk in één fase plaatsvindt, wordt zij op de plaats van opstelling uitgevoerd.
Art. 9N. Herijk.
9.1. Proeven voor de herijk.
De machines moeten voor het (de) gegeven produkt(en) binnen hun werkingsgebied, dat wil zeggen tussen het minimale en het maximale weegvermogen en de minimale en de maximale werksnelheid, voldoen aan de in de punten 3, 4.3, 5 en 6 bedoelde eisen met betrekking tot de nominale grensonscherpte (Un).
De statische proeven en de proeven ter controle van grensonscherpte en instelfout, worden in één fase uitgevoerd en zijn principieel dezelfde als bij de eerste ijk. Volgens de aard van de gewichtscontrolemachines en gewichtssorteermachines, hun voorkomen en hun gebruik, kunnen de proeven evenwel beperkt worden, voor zover men aldus tot een onaanvechtbare conclusie kan komen.
9.2. Hulpverlening bij de proeven.
De hulpverlening is dezelfde als bij de eerste ijk.
9.3. Plaats van de herijk.
De herijk wordt uitgevoerd op de plaats van opstelling van de machine.
9.4. Periodiciteit.
De normale tijdsperiode tussen twee herijkingen wordt op vier jaar vastgesteld.
Art. 10N. Technische controle.
10.1. Initiatief en tijdstip van de technische controle.
De technische controle gebeurt op initiatief van de Administratie en op het ogenblik dat zij kiest, ambtshalve of op aanvraag van de constructeur van de machine of zijn afgevaardigde, van de eigenaar, van de houder of van de gebruiker van de machine.
10.2. Proeven, hulpverlening bij de proeven, plaats.
De proeven, de hulpverlening bij de proeven en de plaats zijn dezelfde als bij de herijk.
HOOFDSTUK V._ Beproevingsmethoden
Art. 11N. Stapsgewijze methode (Methode A).
11.1.1. Werkwijze.
11.1.1.1. Er wordt een proeflast gebruikt die gelijk is aan de gewenste last.
11.1.1.2. Het te beproeven instelpunt wordt zodanig geregeld dat gedurende n doorgangen over de machine, steeds een signaal "afgekeurd" wordt gegeven.
Indien er op een machine twee of meer instelpunten zijn, en indien het instelinterval van de machine klein is, moet ervoor worden gezorgd dat het (de) niet gebruikte instelpunt(en) duidelijk gescheiden is (zijn) van het beproefde instelpunt, ten einde het optreden van interferentie tijdens de proeven te voorkomen.
11.1.1.3. De last wordt vermeerderd met ongeveer één tiende van de nominale grensonscherpte (Un), die op de machine is vermeld, en men laat de proeflast n maal over de machine gaan.
11.1.1.4. De proef wordt voortgezet terwijl de proeflast telkens met kleine stappen wordt vergroot, totdat het signaal "goedgekeurd" tijdens n doorgangen over de machine ten minste éénmaal wordt gegeven.
11.1.1.5. De proef wordt voortgezet terwijl de proeflast telkens met kleine stappen wordt vergroot, totdat tijdens de n doorgangen over de machine altijd het signaal "goedgekeurd" wordt gegeven.
11.1.1.6. De proef wordt voortgezet terwijl de last nog enkele keren wordt verzwaard.
11.1.1.7. De resultaten worden in een tabel opgenomen.
11.1.1.8. De proef wordt met dezelfde proeflasten herhaald waarbij de belasting met kleine stappen wordt verminderd, of alle proeflasten in een willekeurige volgorde worden gebruikt.
11.1.1.9. De resultaten worden in een tabel opgenomen.
11.1.2. Berekeningen.
11.1.2.1. Aan de hand van de verkregen resultaten worden het percentage "afkeuringen" en het percentage "goedkeuringen" berekend.
11.1.2.2. Het verband tussen de opklimmende lasten en het percentage "afkeuringen" wordt op waarschijnlijkheidspapier uitgezet.
11.1.2.3. Op de rechte lijn die aldus zou moeten worden verkregen, wordt het interval tussen 2,275 pct. en 97,725 pct. aangeduid; de waarde van dit interval komt overeen met 4.
11.1.2.4. Het met deze punten overeenkomende gewichtsinterval wordt afgelezen.
11.1.2.5. Het vierde deel van dit gewichtsinterval geeft de waarde van.
11.1.2.6. De conventionele waarde van de grensonscherpte (6) kan nu worden bepaald.
11.1.2.7. De waarde die overeenkomt met het 50 pct.-punt (midden van de grensonscherpte), is de waarde van het werkelijke instelpunt.
11.1.2.8. De instelfout is het verschil tussen het nominale instelpunt en de waarde van het gevonden werkelijke instelpunt.
Art. 11BISN. Op-en neer-methode (Methode B).
11.2.1. Werkwijze.
11.2.1.1. Men kiest een proeflast. De waarde ervan moet ongeveer 5 maal de nominale grensonscherpte (Un) kleiner zijn dan die van het instelpunt.
11.2.1.2. Men kiest een waarde "d" als basistoename van de last. Deze waarde mag ten hoogste ongeveer Un/4 bedragen, wanneer Un de nominale grensonscherpte is die op de machine staat. (Om het gebruik van standaardgewichten mogelijk te maken en om de berekening te vereenvoudigen, is het zaak een geschikte waarde te kiezen, bijvoorbeeld 10, 20, 50, 100, 200, 500).
11.2.1.3. Nadat hij telkens stapsgewijze werd vergroot, wordt de proeflast vervolgens bij herhaling over de machine gevoerd, totdat de proeflast plus de bijgevoegde lasten, met een totale massa Mo, binnen de grensonscherpte bij het gekozen instelpunt valt. Nu is de machine gereed voor het registreren van de resultaten.
11.2.1.4. De proef wordt als volgt voortgezet :De last Mo wordt over de machine gevoerd. Indien het signaal "afgekeurd" wordt gegeven, wordt een en ander bij de tweede proef herhaald met een last (Mo + d); indien de eerste proef de uitkomst "goedgekeurd" oplevert, wordt bij de tweede proef een last (Mo - d) over de machine gevoerd.
Deze proefmethode, waarbij de waarde d wordt bijgevoegd of afgetrokken, afhankelijk van het resultaat van de gewichtscontrole, wordt herhaald tot een voldoende aantal proeven is verricht.
11.2.1.5. De verkregen resultaten moeten worden genoteerd in een proeftabel, als weergegeven sub 11.2.3. :
elke horizontale lijn van de tabel komt overeen met een bepaalde belastingswaarde (Mo plusminus id); het totale aantal lijnen bestrijkt de breedte van de grensonscherpte. De resultaten van iedere proef worden in codevorm in de tabel opgenomen; bijvoorbeeld door een "X" te noteren wanneer het signaal "afgekeurd" en een "O" wanneer het signaal "goedgekeurd" wordt gegeven.
11.2.2. Berekeningen.
11.2.2.1. Waarde van de grensonscherpte.
Art. 11BISN. De X'en en O's van elke lijn (Mo plusminus id) worden opgeteld; de aantallen Nx van de X'en en No van de O's worden bekomen door de waarden van iedere kolom op te tellen.
Voor de berekeningen wordt het stel met het numeriek kleinste totaal gebruikt, of wel de X-resultaten of wel de O-resultaten, aangezien elk stel resultaten ongeveer dezelfde statische informatie verschaft.
De grensonscherpte wordt met de volgende formule berekend :
Ua = 9,72 d (NB - A2/N2 + 0,029),waarin
d = basistoename van de last (zie punt 11.2.1.2);
i = aantal toenamen van de last (positief of negatief);
ni = aantal in aanmerking genomen resultaten op een regel i, hetzij enkel de O-resultaten, hetzij enkel de X-resultaten;
N = totaal aantal gebruikte resultaten (het kleinste cijfer van No of Nx);
A = i.ni;
B = i2.ni,
11.2.2.2. Instelpunt (punt 2.5.2).
Het instelpunt wordt berekend met de volgende formule :
m = Mo + d (A/N plusminus 1/2).
Het (+)-teken wordt gebruikt wanneer de berekening is gebaseerd op "afkeuringen" (X) en het (-) teken wanneer ze op "goedkeuringen" (O) is gebaseerd.
De instelfout wordt dan berekend als het verschil tussen het werkelijke instelpunt (m) (volgens bovenstaande berekening) en het nominale instelpunt.
11.2.2.3. Standaardafwijking van de berekende waarden.
11.2.2.3.1. Grensonscherpte (Ua).De standaardafwijking van variabele Ua (in punt 11.2.2.1 berekend) kan met de volgende formule worden geschat :
SUa = HUa/N
De waarde van de coëfficiënt H varieert als een functie van de verhouding d/Ua volgens de tabel sub 11.2.2.3.1.1.
De wiskundige methode om de grensonscherpte te berekenen geldt alleen indien :
d/Ua < 1/3
11.2.2.3.1.1. De waarden van H zijn, afhankelijk van d/Ua :
d/Ua 0,1 0,13 0,17 0,20 0,23 0,27 0,30 0,33;
H 1,6 1,47 1,38 1,32 1,30 1,25 1,25 1,25.
11.2.2.3.2. Instelpunt (m).
De standaardafwijking van de variabele m (als gevonden in punt 11.2.2.2) kan met de volgende formule worden geschat :
Sm = GUa/vN
De waarde van coëfficiënt G varieert met de verhouding d/Ua volgens de tabel sub 11.2.2.3.2.1.
De wiskundige methode om het instelpunt te berekenen geldt alleen indien :
d/Ua < 1/3
11.2.2.3.2.1. De waarden van G zijn, afhankelijk van d/Ua :
d/Ua 0,1 0,13 0,17 0,20 0,23 0,27 0,30 0,33;
G 0,95 0,98 1 1,02 1,05 1,08 1,1 1,12.
11.2.3. Proeftabel.
<Om technische redenen, wordt het tabel hier niet opgenomen. Zie Belgisch Staatsblad van 8-10-1981, b. 12640>
Art. 11TERN. Quantummethode (Methode C).
Wanneer deze methode wordt gebruikt bij het onderzoek tot modelgoedkeuring moet de machine worden beproefd met standaardproeflasten die een produktielijn simuleren. Om praktische redenen mag de Metrologische Dienst in uitzonderlijke gevallen de machine beproeven in een produktielijn met de produkten waarvoor de machine bestemd is.
11.3.1. Werkwijze.
11.3.1.1. De waarde van de nominale grensonscherpte (Un) wordt vastgesteld overeenkomstig de op de machine voorkomende aanduidingen.
11.3.1.2. De massa van de proeflasten (7 in getal) wordt door middel van de volgende formules berekend :
m1,7 = A plusminus 1,645 B/6;
m2,6 = A plusminus 1,282 B/6;
m3,5 = A plusminus 0,842 B/6;
m4 = A,
waarbij :
A = H + L/2;
B = H - L.
H en L zijn de benaderende waarden van de massa's die, voor een gegeven instelpunt, overeenkomen met de uiterste waarden van de grensonscherpte.
11.3.1.3. Men dient ervoor te zorgen dat de proeflasten ongeveer in de middenzone van de grensonscherpte van het onderzochte instelpunt gelegen zijn.
11.3.1.4. Men laat elke proeflast 50 maal over de machine gaan en men gaat hiermee voor de lichtste twee en de zwaarste twee proeflasten door totdat zij er 200 maal zijn over gegaan.
De proeflasten gaan in willekeurige volgorde over de machine. De proeflasten aan de tegengestelde uitersten van de grensonscherpte behoren elkaar echter op te volgen met een tijdsinterval dat overeenkomt met de tijdens de proef gebruikte werksnelheid.
11.3.2. De resultaten worden in een tabel opgenomen.
11.3.2.1. De resultaten worden opgeteld en genoteerd als in tabel 1 onder punt 11.3.2.5.
11.3.2.2. De waarden van nw en nwy uit de tabellen 2 en 3, respectievelijk voor n = 50 en n = 200, worden genoteerd. De kolommen 5 en 6 worden opgeteld.
11.3.2.3. De waarden van :niwixi, niwixi2 en niwixiyi,worden berekend en de kolommen 7, 8 en 9 worden opgeteld.
11.3.2.4. Vertrekkend van de sommen van tabel 1 worden de waarde m van het instelpunt en de waarde Ua van de grensonscherpte berekend zoals aangegeven in punt 11.3.3.
11.3.2.5. Tabel 1
waarbij :
xi = massatoename,
ni = aantal wegingen (50 of 200),
ri = aantal maal dat xi goedgekeurd is.
11.3.3. De volgende grootheden worden uit de sommen van tabel 1 berekend :
<Om technische redenen, wordt het formule hier niet opgenomen. Zie Belgisch Staatsblad van 08-10-1981, b. 12642>.Tabel 2.n = 50.>Tabel 3.n = 200.>